Kompleks sakralny w Grodzisku to jeden z mniej znanych zakątków w okolicy Ojcowskiego Parku Narodowego. Mieścił się tu zamek, klasztor klarysek, a dziś jest tu kościół oraz groty modlitewne z XVII wieku, w tym najważniejsza poświęcona Błogosławionej Salomei.
Historia Grodziska
Historia Grodziska zaczyna się od zamku ufundowanego w XIII wieku przez księcia Bolesława Wstydliwego. Zamek miał charakter obronny, był otoczony fosą i wałami. Obok powstał klasztor i kościół w stylu romańskim. Książę podarował Grodzisko swojej siostrze, Salomei która po śmierci męża, króla Halicza – Kolomana, wstąpiła do zakonu klarysek. Salomea przeniosła się wraz z grupą klarysek do nowej warowni. Ponieważ jednak miejsce to było bardzo niebezpieczne ze względu na liczne bitwy, w 1320 roku siostry zostały przeniesione do Krakowa, do kościoła świętego Andrzeja. Klasztor w Grodzisku opustoszał i całkowicie popadł w ruinę. W XVII wieku siostry klaryski ponownie zainteresowały się tym miejscem głównie za sprawą procesu beatyfikacyjnego Salomei. Na miejscu starego klasztoru wzniesiono krzyż, a w 1642 roku kaplicę pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. W latach 1677-1691 zbudowano zespół architektoniczno-rzeźbiarski w stylu manierystycznym, nazywany pustelnią błogosławionej Salomei. Zespół ten składał się z pustelni, domków modlitwy, kościoła i domu prebendarza. W 1939 roku spłonęła część wieży kościoła. Odbudowano ją w latach sześćdziesiątych XX wieku.
Kościół pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny
Kościół nosi ślady trzech stylów: romańskiego (prostokątna bryła), renesansowego (sklepienie kolebkowe z lunetami i dekoracją kasetonową) oraz barokowego (wykrój okien, wnętrze kościoła i hełm wieży.
Wnętrze kościoła zostało poszerzone przez zastosowanie sztucznej perspektywy, za pomocą zmniejszających się filarów w głównym ołtarzu oraz zagęszczającej się w kierunku ołtarza posadzki. Kościół ma 3 ołtarze. Ołtarz główny zbudowany jest z jasnego i czarnego marmuru. W środkowej jego części znajduje się obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a w górnej obraz Koronacji Matki Boskiej. Ołtarze boczne są wykonane z jasnego marmuru. W lewym znajduje się figura świętego Józefa, a w prawym świętego Sebastiana.
Wokół kościoła wznosi się mur z cegły i wapienia, z 1 dużą bramą i 3 mniejszymi. Na murze znajduje się 5 rzeźb: Bolesława Wstydliwego, jego żony świętej Kingi, męża Salomei króla Kolomana Węgierskiego, Króla Henryka Brodatego i jego żony Jadwigi Śląskiej.
Pierwsze trzy rzeźby są projektu księdza Sebastiana Piskorskiego i powstały w XVII wieku. Pozostałe zostały dodane wiek później.
Groty Modlitewne
Za kościołem w kierunku północno-zachodnim na dziedzińcu znajduje się zespół 3 grot – kaplic przypominających jaskinie. Grota po prawej stronie poświęcona jest świętemu Janowi Chrzcicielowi, środkowa – Zaśnięciu Matki Boskiej, a lewa – świętej Marii Magdalenie. Dawniej znajdowały się w nich sztuczne stalaktyty.
Obelisk
Posąg-fontanna usytuowany jest między kościołem a grotami modlitewnymi. Został wzniesiony w 1687 roku na cześć zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem. Przedstawia słonia z obeliskiem na grzbiecie. Całość wykonano z jednego bloku kamiennego. Obelisk zwieńczony jest rzeźbą Matki Boskiej. Jego pierwowzorem był rzymski obelisk sprzed bazyliki Najświętszej Maryi Panny powyżej Minerwy.
Pustelnia Błogosławionej Salomei
Pustelnia Błogosławionej Salomei mieści się na zachód od Grot Modlitewnych. Zbudowana została w XIII wieku, a w XVII uzupełniona cegłą. Schodzi się do niej krętymi schodami, zwanymi Stopniami różańcowymi. W skład pustelni wchodzą trzy pomieszczenia, z ołtarzykiem błogosławionej Salomei, obrazem Góry Kalwarii i Grobu Chrystusa oraz kamiennym łożem błogosławionej Salomei.
Błogosławiona Salomea przeżyła w pustelni 8 lat. Zmarła w 1268 roku. Jej szczątki spoczywają w bazylice Franciszkanów w Krakowie. Została beatyfikowana w 1672 roku przez papieża Klemensa X.
Kolumna
Kolumna znajduje się od strony wschodniej wejścia do kościoła, na wprost wejścia do starego klasztoru. W 1642 roku siostry klaryski wzniosły kolumnę, z figurą błogosławionej Salomei, zniszczoną przez wichurę około roku 1900. Obecnie znajduje się tam figura świętej Klary z początku XX wieku.
Dom prebendarza
Dom prebendarza, pochodzący z XVII wieku, znajduje się naprzeciwko wejścia do kościoła. W latach 1984-1985 został częściowo przebudowany i odnowiony. Obecnie jest wykorzystywany przez ruch oazowy diecezji kieleckiej.