Ziemia Biecka to niezwykle malowniczo położone tereny, wśród pagórkowatego krajobrazu Pogórza Karpackiego, poprzecinanego rzeką Ropą. Szczególnym miejscem jest Biecz, piękne zabytkowe miasto nazywane „Małym Krakowem” jak również z uwagi na zachowany do dziś układ przestrzenno-urbanistyczny oraz fragmenty średniowiecznych murów „Polskim Carcassonne”. Biecz jest miastem Kata – Mistrza Świętej Sprawiedliwości u którego terminowało wielu następców katowskiej profesji.
Historia
Około połowy XIII wieku miasto otrzymało prawa miejskie od Bolesława Wstydliwego. Zostało obwarowane murami, które posiadały barbakan oraz baszty. Miasto pełniło ważną funkcję obronną na południowych rubieżach państwa polskiego oraz stanowiło ważny ośrodek gospodarczy i handlowy ze względu na krzyżujące się tutaj drogi handlowe. Biecz był wówczas jednym z największych miast w Polsce w którym znajdowało się ponad 30 rodzajów rzemiosł a wśród nich najintensywniej rozwijało się sukiennictwo i płóciennictwo oraz kwitł handel winem. Miasto stanowiło własność królewską. W czasie pobytów królowie sprawowali tutaj władzę państwową, odbywali spotkania i narady polityczne, nadawali miastu liczne przywileje, podpisywali dokumenty posiadające ważne znaczenie dla życia regionu i całego Królestwa. W Bieczu istniały 3 zamki w których często przebywali książęta i królowie szczególnie dynastii piastowskiej i jagiellońskiej.
Wraz z rozwojem kultury materialnej szedł w parze rozwój kultury umysłowej. Już w drugiej połowie XIV wieku istniała w Bieczu szkoła. Stąd wywiodło się kilka wybitniejszych osobistości. Należą do nich: Marcin Kromer urodzony w Bieczu, historyk, geograf, dyplomata, biskup warmiński. Wacław Potocki-największy poeta polski XVII wieku, pełnił w Bieczu urząd podstarościego i sędziego grodzkiego, tutaj pisał „Wojnę chocimską”.
Okres świetności Biecza przypada na wieki XIV – XVII. Tutaj mieściła się siedziba Wyższego Sądu Prawa Niemieckiego oraz zlokalizowane było sądownictwo grodzkie i ziemskie. W 1616 roku Biecz otrzymał „prawo miecza”, czyli prawo do skazywania i wykonywania wyroków śmierci, jak również do posiadania własnego urzędu kata. W Bieczu można było łatwo ukończyć przepisany czas terminowania, ponieważ w całej okolicy chwytano rozbójników, którzy napadali na kupców jadących szlakami handlowymi. Pojmanych opryszków osadzano w tak zwanej „turmie”, gdzie byli poddawani różnego rodzaju torturom. Na skutek częstych wyroków kary śmierci kaci bieccy zdobywali dobrą praktykę i byli wypożyczani innym miastom za opłatą. W Bieczu wg legendy urzędował kat Jurko, którego nazwisko nie jest znane. Podobno miał pochodzenie arystokratyczne, posiadał wysokie wykształcenie i władał kilkoma językami, był autorytetem w sprawach prawniczo – medycznych, lubował się w zbiorowych egzekucjach, a podczas tortur cytował fragmenty książek Homera, Owidiusza i Horacego.
W drugiej połowie XVII wieku miasto zaczęło tracić na swoim znaczeniu w wyniku zaraz, zmiany dróg handlowych oraz ogólnej sytuacji państwa polskiego. W wyniku pierwszego rozbioru Polski Biecz dostał się pod zabór austriacki. Władze zaborcze zlikwidowały powiat biecki oraz sądy. W XVIII w Biecz stał się własnością prywatną, na skutek czego utraciło ono status królewski.
Zabytki
Biecz to wyjątkowe, wręcz magiczne miasto pełne starych i pięknych zabytków, które dodają uroku temu miejscu. Do tych najcenniejszych należą: Ratusz – najwyższa, pierwotnie gotycka budowla w Bieczu. Posiada wieżę ozdobioną sgraffitem. Na wieżę ratuszową prowadzą drewniane schody, którymi można wejść na platformę widokową z której rozpościera się piękna panorama na dolinę Ropy, Beskid Niski oraz przyległe Pogórza Karpackie.W piwnicy pod wieżą znajduje się loch zwany turmą, do którego wtrącano skazańców. Na jej ścianach do dziś zachowały się różne napisy i kalendarze wyryte przez skazańców. Wyżej znajdowała się cela, gdzie dziś można oglądać kopie średniowiecznych narzędzi tortur.
Piękna, okazała budowla z cegły to Kolegiata Bożego Ciała, czołowy zabytek późnogotyckiej architektury w Małopolsce. Na wyposażenie wnętrza złożyły się 3 epoki: gotyk, renesans i barok. Do najcenniejszych elementów wyposażenia strzelistego wnętrza należą: renesansowe stalle oraz pomniki, obraz „Zdjęcie z krzyża” w ołtarzu głównym namalowany przez artystów z kręgu Michała Anioła, przedstawienia wykonane przez Stanisława Stwosza syna Wita Stwosza, polichromia prezbiterium zaprojektowana i wykonana przez Włodzimierza Tetmajera przy współudziale bieczanina Apolinarego Kotowicza (ucznia Matejki). Artysta przedstawił w niej galerię królów polskich. Do rzadkich zabytków należą również muzyczny pulpit z roku 1633.
Obok kościoła znajduję się średniowieczne mury miejskie, które są pozostałością po średniowiecznych murach obronnych, które otaczały gród na wzgórzu. Z czasem popadały w ruinę, dlatego do czasów obecnych zachowały się tylko nieliczne. Wzdłuż murów została utworzona alejka spacerowa.
Nieopodal stoi piękna kamienica z renesansową attyką, fryzem sgraffitowym tzw. ”Stara Apteka”. W niej mieściła się najstarsza apteka na Podkarpaciu. Dzisiaj znajduje się tam Muzeum, a w nim ekspozycja aptekarska oraz ekspozycje dawnej muzyki i rzemiosła. Oddziały muzeum stanowią: Kromerówka renesansowa kamienica, w której znajdują się ekspozycje poświęcone Marcinowi Kromerowi i Wacławowi Potockiemu, dalej Baszta kowalskaz galerią malarstwa oraz Turma pod wieżą ratuszową-średniowieczne lochy.
Nie mniej cennym zabytkiem jest Kościół Franciszkanów z XVII w., który należy do pierwszych klasztorów reformackich powstałych na ziemiach polskich. Stanowi zamkniętą całość, na którą składa się świątynia p.w. św. Anny, klasztor oraz dziedziniec klasztorny. Kościół jest w stylu barokowym o prostym, jednolitym wystroju wnętrza. Po bokach ołtarza głównego znajdują się witraże wykonane według projektu Stanisława Matejki, bratanka Jana Matejki, natomiast po lewej stronie obok ołtarzu głównego znajduje się obraz namalowany przez artystów z kręgu El Greca. W podziemiach kościoła został pochowany poeta Wacław Potocki. W klasztorze znajduje się biblioteka z cennym księgozbiorem, której początki sięgają 1624 roku, na szczególną uwagę zasługują inkunabuły (księgi pochodzące z XV wieku).
Na wschodnim cyplu miasta stoi budynek z 1395 r ufundowany przez Królową Jadwigę, która wiele razy przebywała w Bieczu. Niegdyś zlokalizowany był tam Szpital św. Ducha, który został hojnie uposażony dobrami ziemskimi. Fundację tę potwierdzali kolejni królowie. Aż po wiek XIX na rzecz szpitala przekazywano liczne dotacje, przez co był on jednym z najlepiej uposażonych w Polsce.
Obok szpitala znajduje się budynek pierwotnie stanowiący siedzibę wójta Biecza, wzniesiony na początku XVI w., zamieniony w XVII na zamek przeznaczony na siedzibę starosty oraz sądu grodzkiego. W nim urzędował Wacław Potocki. Obecnie mieści się w nim Zespół Szkół nr 1.
Na zachodniej pierzei rynku stoi Kamienica Chodorów, jedna z ciekawszych kamienic mieszczańskich, z zabytkową sienią zajezdną. Według podań jest to kamienica należąca do Zbója Becza – legendarnego założyciela miasta.
Przy rynku stoi budynek, w którym mieściła się synagoga wzniesiona w połowie XIX wieku. Obecnie znajdują się tu biura Rady Miejskiej, Urzędu Miejskiego oraz Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Bieczu. Wewnątrz na ścianach głównej sali modlitewnej zachowały się fragmenty polichromii. Na jednej z nich znajduje się malowidło przedstawiające Świątynię Jerozolimską oraz inskrypcję hebrajską. W okresie II wojny światowej od kwietnia do sierpnia 1942 roku wokół synagogi żydowskiej, znajdowało się getto dla ludności żydowskiej z Biecza i okolic. Na frontowej ścianie synagogi znajduje się tablica pamiątkowa z 1998 roku ufundowana przez Towarzystwo Żydów z Biecza w Nowym Jorku, upamiętniająca ofiary Holocaustu.
Okoliczne atrakcje
Szlak architektury drewnianej
Przez teren Gminy przebiega Szlak Architektury Drewnianej województwa Małopolskiego, który tworzą kościoły, piękne cerkwie, dzwonnice, staropolskie dwory, drewniane wille i skanseny. Na szlaku znajduje się kościół w Libuszy i Rożnowicach oraz kościół w Binarowej, prawdziwa perełka wśród drewnianych kościółków w Małopolsce.
Kościół pw. Św. Michała Archanioła w Binarowej.
To jeden z najstarszych i najcenniejszych zabytków drewnianego budownictwa sakralnego w Polsce. Więcej tutaj>>>
Karpacko – galicyjski szlak naftowy
Na szlaku znajdują się atrakcyjne punkty prezentujące sprzęt, którym przed laty usiane były gorlickie pola naftowe. Gmina Biecz ma również swoją tradycję w kwestii wydobycia ropy naftowej. W drugiej połowie XIX wieku hrabia Tadeusz Skrzyński założył kopalnię ropy naftowej, a za sprawą jego syna hrabiego Adama Skrzyńskiego powstała rafineria nafty w Libuszy. Rodzina Noblów w 1918 r. zakupiła od Adama Skrzyńskiego rafinerię w Libuszy. Firma przystąpiła do międzynarodowego koncernu Rockefellera Standard Oil Company. Jedną z atrakcji Libuszy jest prywatne Muzeum Przemysłu Naftowego i Etnografii powstałe z inicjatywy Anny i Tadeusza Pabisów. Muzeum składa się z ekspozycji plenerowej, ścieżki edukacyjnej prowadzącej od archaicznej studni kopanej przez miejsca w których ustawione są historyczne obiekty kopalniane (destylarnia, kuźnia, rampanarzędziowa) aż do nowoczesnego szybu naftowego.
W Bieczu również znajdowały się kopalnie ropy naftowej na tzw. „Harcie” obok Góry Zamkowej, w Załawiu, Korczynie oraz Belnej. Były to kopalnie: „Piłsudski”, „Merkury”, „Romania’ i „Długosz – Załawie”. Ze złoża wydobywano ropę naftową benzynowo – parafinową.
Karpacki szlak rowerowy
Szlak łączy najpiękniejsze zakątki regionu – atrakcje przyrodnicze i kulturowe, zabytki, warsztaty twórców ludowych, galerie oraz lokalne inicjatywy. Szlak daje turystom szansę poznania pięknych tradycji oraz niepowtarzalnego folkloru. Dwa szlaki łącznikowe przebiegają przez tereny gminy Biecz. Są to: Winny Szlak Rowerowy, o długości 12 km., prowadzący przez tereny związane z handlem winem w średniowieczu oraz Królewski Szlak Rowerowy, o długości 5 km., nawiązujący do historycznych miejsc pobytu i przejazdu królów.
Szlak cmentarzy I Wojny Światowej
I wojna światowa nie wyrządziła większych szkód miastu. Mimo to śladem wojennych wydarzeń są liczne cmentarze zlokalizowane na terenie Gminy Biecz, gdzie pochowani są polegli w czasie bitwy pod Gorlicami. W Bieczu istnieje 5 cmentarzy z okresu I wojny światowej, są to: Cmentarz Nr 105 – na wzgórzu, przy kapliczce z 1812 r., Cmentarz Nr 106 – obok Kolegiaty Bożego Ciała, Cmentarz Nr 107 – Kwatera Wojenna Żołnierzy wyznania Mojżeszowego przy ul. Tysiąclecia, Cmentarz Nr 108 w Bieczu przy ul. Kazimierza Wielkiego, Cmentarz Nr 109 – przy drodze Jasło-Biecz, w pobliżu stacji kolejowej. Na cmentarzach pochowani są żołnierze z armii austro-węgierskiej, rosyjskiej, niemieckiej.
Źródło: Materiały promocyjne Punktu Informacji Turystycznej w Bieczu